Po pierwsze - Przerwy (pauzy) w czytanym tekście

W czytaniu odgrywają one bardzo ważną rolę. Pauzy to okresy krótszego lub dłuższego milczenia w czasie czytania. Celem ich jest oddzielenie poszczególnych części tekstu, aby słuchaczowi ułatwić zrozumienie sensu całości. Przez błędne stosowanie przerw, sens może ulec zmianie. Po prawidłowo stosowanych przerwach poznaje się, że lektor rozumie to, co czyta. Bez zrozumienia treści można wprawdzie wyraźnie czytać, ale nie można robić prawidłowych pauz.
Przerwy wymagane są ponadto ze względu na potrzebę oddechu: Lektor potrzebuje przerw, aby uzupełnić powietrze do dalszego czytania. Lektor powinien przy każdej okazji nabierać powietrze, w przeciwnym bowiem razie będzie odczuwał zmęczenie lub, gdy mu zabraknie powietrza, zrobi niespodziewanie przerwę w zupełnie nieoczekiwanym miejscu.
Tak jak dla lektora, przerwy potrzebne są również dla słuchaczy. Słuchacz nie może być zalany potokiem słów, gdyż nie zrozumie wtedy prawidłowo czytanego tekstu.
Rodzaje przerw
Akapit - jest to zakończenie zdania kropką i rozpoczęcie następnego od nowej linijki. Oznacza to nowy rozdział lub nową myśl. Jest to najdłuższa przerwa stosowana w czasie czytania. Trwa ona na okres liczenia do trzech (zaznacza się ją w przygotowywanym tekście jako ///). W tym czasie lektor nabiera powietrza, przygotowuje się do następnej części i kontaktuje się wzrokiem ze słuchaczami.
Kropka - jest to nieco krótsza przerwa, odpowiadająca liczeniu do dwóch (//).
Średnik - to taka sama przerwa jak kropka.
Przecinek - to najkrótsza przerwa, liczona do jednego (/) czyli tylko tyle, aby uzupełnić powietrze i rozdzielić poszczególne myśli dla ich lepszego zrozumienia.
Nawias - zawiera słowo lub zdanie wyjaśniające. Jest to przerwa liczona na jeden (/).
Dwukropek - ta pauza nie jest dokładnie określona. Najczęściej jest równa kropce, czyli liczy się ją do dwóch (/).
Pytajnik i wykrzyknik - wymaga przerwy jak przy kropce (/), ale jeśli chcemy wywołać pewne zaciekawienie lub napięcie u słuchaczy, można zrobić przerwę nieco dłuższą
Przerwy wtrącone - robimy je w miejscach, gdzie ma żadnego znaku interpunkcyjnego. Służą one pełniejszemu zrozumieniu zdania.

Po podmiocie zdania głównego - np. "Bóg /jest Stwórcą nieba... "
Przy opuszczeniach - np. " Ciało należy do ziemi, dusza / Bogu. "
Przy łącznikach jak "i," "albo", "bo" - np. " To / albo owo "

Bez tych dodatkowych przerw lektor nie jest w stanie przekazać treści oraz utrzymać właściwego tempa. Przerwy tego typu są krótkie. Ich miejsce wyznacza lektor sam znajdzie je tym łatwiej, im lepiej zrozumie treść czytanego tekstu. Np. "Zbuntował się na pustyni Izrael, naród wybrany... " Po słowie "pustynia" należy zrobić krótką przerwę, w przeciwnym bowiem razie można byłoby zrozumieć zdanie tak, że chodzi o pustynię o nazwie Izrael. O przerwie nie zawsze więc decyduje kropka czy inny znak pisarski, ale przede wszystkim sens zdania.
Błędem jest, jeśli lektor robi za mało przerw, robi przerwy w nieodpowiednim miejscu lub nie stosuje się do odpowiedniej długości przerw.

Po drugie - Akcent gramatyczny i logiczny w czytanym tekście

Akcent gramatyczny
W języku polskim polega na wyróżnieniu jednej z sylab wyrazu przez wymówienie jej silniej, z naciskiem. W języku polskim akcent gramatyczny jest stały i przypada na przedostatnią sylabę w wyrazie wielosylabowym. Np. obrazek, meblościanka, autostrada. Jednak od tej zasady są wyjątki:
Trzecią sylabę od końca akcentuje się w wyrazach obcego pochodzenia zakończonych na:
-ika, -yka - np. lo-gi-ka, po-li-ty-ka, ma-te-ma-ty-ka, fi-zy-ka.
-ik, -yk w liczbie mnogiej - np. laik - la-i-cy, fizyk - fi-zy-cy, plastyk - pla-sty-cy.
Przy czasownikach zakończonych na:
-śmy, -ście = akcentuje się trzecią sylabę od końca. Np. by-li-śmy, czy-ta-li-śmy, cho-dzi-li-śmy, sta-li-ście, spa-li-ście.
-libyśmy, -łybyśmy = akcent pada na czwartą sylabę od końca. Np. na-kar-mi-ły-by-śmy, mó-wi-li-by-śmy, cho-dzi-li-by-śmy.
Przy wyrazach zakończonych cząstką -kroć, -set akcent pada na trzecią sylabę od końca. Np. o-siem-set, ty-siąc-kroć.
Przy wyrazach złożonych z cząstek arcy-, eks-, wice- i rzeczowników jednosylabowych akcent przypada na ostatnią sylabę wyrazu. Np. ar-cy-leń, wi-ce-król, eks-mistrz.
Przy wyrazach biblijnych akcentuje się inaczej niektóre słowa. Np. Je-ro-zo-li-ma, A-bra-ham, I-za-ak.
Jako ćwiczenie dokończ odmianę, zaznaczając akcent:
ja po-wie-dział-bym
ty po-wie-dział-byś
on po-wie-dział-by
ona po-wie-dział-a-by
ono po-wie-dzia-ło-by
my po-wie-dzie-li-by-śmy
wy po-wie-dzie-li-byś-cie
oni po-wie-dzie-li-by
one po-wie-dzia-ły-by
Akcent logiczny
W każdym zdaniu spotykamy się z różnymi jego częściami, np. podmiot, orzeczenie, dopełnienie itp. Te elementy w różnych zdaniach mają różną wartość znaczeniową. W każdym bowiem zdaniu tkwi jakaś myśl, idea, sens, który może być wyrażony przez te różne części zdania. To słowo, czy słowa, które wyrażają istotną myśl, winny być wyodrębnione, czyli zaakcentowane. To zaakcentowanie głównej myśli (sensu) danego zdania, nazywamy właśnie akcentem logicznym. Akcent ten możemy wykonać przez:
Wzmocnienie siły głosu.
Zmianę wysokości tonu.
Wydłużenie słowa.
Przerwę przed i po danym słowie.
Zadaniem lektora jest znalezienie w zdaniu tego wyrazu, który decyduje o sensie i odpowiednie głosowo wyodrębnienie. Prawidłowy akcent logiczny warunkuje poprawne odczytanie intencji autora oraz właściwe przyjęcie treści przez słuchaczy. Akcent położony na niewłaściwym słowie zniekształca sens zdania.
Np. "Jesteśmy dziećmi Boga" - tak akcentujemy fakt dokonany, który miał miejsce w czasie chrztu.
Np. "Jesteśmy dziećmi Boga" - tak wyrażamy nasze dziecięctwo Boże.
Np. "Jesteśmy dziećmi Boga" - tak wyrażamy przynależność do Boga, a nie do kogoś innego.
Błędem jest zaniedbywanie akcentów logicznych lub tworzenie ich zbyt często w jednym zdaniu. Znalezienie poprawnego akcentu logicznego nie jest sprawą szczęścia, ale właściwego przygotowania. Najlepiej po pierwszym przeczytaniu zdania zamknąć tekst i oddać sens zdania własnymi słowami. Następnie przeczytać tekst z takim akcentem, jaki był przy swobodnym mówieniu.

Dopracowanie umiejętności wykorzystania tych zasad w praktyce wymaga lat ćwiczeń i praktyki. Nie przejmuj się początkowymi niepowodzeniami.

Znalezione w internecie.

Edit by R